⦁ فصل اول : مقدمات فاندامنتال فارکس

در آغاز سخن باید به تعریف مفاهیم پایه بپردازیم و به همین منظور از خود فارکس و معنای لغوی آن شروع می کنیم. در این فصل به تعریف فارکس، اهمیت آن، ویژگی های آن، بازیگران اصلی و ساعات کاری آن می پردازیم. همانطور که می دانید بازار فارکس (Foreign Exchange Market) بزرگترین بازار مالی در جهان است که در آن ارزهای مختلف خرید و فروش می‌شوند. این بازار به صورت غیرمتمرکز عمل می‌کند و بازیگران مختلفی از سراسر جهان در آن فعالیت دارند. در ادامه به معرفی کامل این بازار و بازیگران اصلی آن می‌پردازیم:

⦁ بازار فارکس: تعریف و اهمیت

بازار فارکس، محلی برای تبادل ارزهای خارجی است که شرکت‌ها، بانک‌ها، موسسات مالی، دولتها و معامله‌گران انفرادی در آن فعالیت دارند. این بازار 24 ساعت شبانه‌روز، پنج روز هفته فعال است و حجم معاملات روزانه آن به تریلیون‌ها دلار می‌رسد. اهمیت این بازار از این جهت است که نرخ مبادلات کلان ارز در این بازار تعیین می‌شود و بر تجارت بین‌المللی و اقتصاد جهانی تاثیرگذار است.

⦁ بازیگران اصلی بازار فارکس

الف. بانک‌های مرکزی
بانک‌های مرکزی کشورها، مانند فدرال رزرو آمریکا (Federal Reserve)، بانک مرکزی اروپا (ECB)، و بانک ژاپن (BOJ)، از بزرگترین و مهم‌ترین بازیگران در بازار فارکس هستند. آنها از طریق سیاست‌های پولی خود، مانند تنظیم نرخ بهره و خرید و فروش ارزها، نرخ ارز کشور خود را مدیریت می‌کنند و به این ترتیب بر بازار فارکس تاثیر می‌گذارند. در فصل های آتی با این بانکها به طور مشروح آشنا خواهید شد و مکانیزم عملکردی هریک را جدا گانه بررسی خواهیم کرد.

ب. بانک‌های تجاری و سرمایه‌گذاری
بانک‌های تجاری بزرگ و بانک‌های سرمایه‌گذاری مانند JPMorgan ، Goldman Sachs، HSBC و Deutsche Bank از دیگر بازیگران اصلی بازار فارکس هستند. این بانک‌ها با اجرای معاملات بزرگ برای خود و مشتریان‌شان، بخش عمده‌ای از حجم معاملات بازار را به خود اختصاص می‌دهند.

ج. شرکت‌های چندملیتی
شرکت‌های چندملیتی که در تجارت بین‌المللی فعالیت می‌کنند نیز از بازیگران مهم این بازار هستند. این شرکت‌ها برای انجام معاملات بین‌المللی خود نیاز به تبدیل ارز دارند، مثلاً برای خرید مواد اولیه یا فروش محصولات به کشورهای دیگر، که این امر آنها را به بازار فارکس می‌کشاند. شرکت‌هایی که در زمینه واردات و صادرات فعال هستند یکی از مثالهای بارز این بخش هستند مثلا تصور کنید یک خودروساز ژاپنی که قرار است مواد خام را از استرالیا خریداری کند، برخی قطعات خاص را از آلمان وارد کند و در نهایت محصول نهایی را به آمریکا بفروشد، برای انجام این معاملات نیاز به تبادل کلان ارزهای ین، یورو و دلار دارد.

د. صندوق‌های پوشش ریسک و صندوق‌های سرمایه‌گذاری
صندوق‌های پوشش ریسک (Hedge Funds) و صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک (Mutual Funds) نیز بازیگران بزرگی در بازار فارکس هستند. این نهادها با استفاده از استراتژی‌های پیچیده و سرمایه‌های بزرگ، به دنبال کسب سود از نوسانات نرخ ارز هستند. این شرکتها با مدیریت پرتفوی سرمایه گزاری مشتریان کلانشان، به دنبال کسب سود برای تمام آنها و جلوگیری از ضرردهی در موقعیتهای خاص بازار هستند. از آنجاکه سرمایه تحت کنترل شرکت‌های پوشش ریسک بسیار زیاد است، هر موقعیت معاملاتی که توسط آن‌ها باز می‌شود، تاثیر بسیار زیادی روی نرخ تبادل ارزهای مختلف دارد.

ه. کارگزاران و فروشندگان ارز (Forex Brokers)
کارگزاران فارکس واسطه‌هایی هستند که امکان دسترسی معامله‌گران خرد (Retail Traders) به بازار فارکس را فراهم می‌کنند. این کارگزاران معمولاً پلتفرم‌های معاملاتی را فراهم می‌کنند که به معامله‌گران فردی اجازه می‌دهد ارزهای مختلف را خرید و فروش کنند. بروکرهای خرده‌فروشی معمولا نقش دلال و بازارساز داخلی را بازی می‌کنند و کمتر پیش می‌آید که تراکنش‌های واقعی بین خریداران و فروشندگان را انجام دهند.

و. معامله‌گران فردی (Retail Traders)
معامله‌گران فردی شامل افرادی هستند که به طور مستقل در بازار فارکس معامله می‌کنند. این افراد به طور مستقیم از طریق کارگزاران به بازار دسترسی دارند و معمولاً از ابزارهای تحلیل تکنیکال و فاندامنتال برای تصمیم‌گیری در معاملات خود استفاده می‌کنند. معاملات معامله گران خرد یا انفرادی در مقایسه با موسسات مالی و بانک‌های مرکزی خیلی کوچک است اما از آنجاکه تعداد بسیار زیادی از این افراد هر روز در فارکس معامله می‌کنند، حجم مجموع آن‌ها می‌تواند بسیار زیاد شود. تعداد معامله‌گران فردی معمولا در زمان‌هایی که رویدادهای مهمی مثل جلسه بانک مرکزی برگزار می‌شود، افزایش چشم‌گیری پیدا می‌کند.

ز. موسسات مالی و صندوق‌های بازنشستگی
موسسات مالی بزرگ و صندوق‌های بازنشستگی که به دنبال مدیریت دارایی‌های خود هستند نیز در بازار فارکس فعالند. این موسسات به دلیل حجم زیاد دارایی‌های تحت مدیریت‌شان می‌توانند تاثیر قابل توجهی بر نرخ‌های ارز داشته باشند، و حتی موجب حرکت های بزرگ در این بازار شوند.

ح. دولت‌ها و سازمان‌های دولتی
دولت‌ها و سازمان‌های دولتی نیز ممکن است از طریق خرید و فروش ارز به منظور مدیریت ذخایر ارزی یا اجرای سیاست‌های اقتصادی خود در بازار فارکس شرکت کنند. گاهی دولتها و سازمانها به مداخله در بازار ارز می پردازند. در برخی از کشورها، دولت کنترل کاملی روی سیاست‌های پولی دارد. این در حالی است که در برخی دیگر، بانک‌های مرکزی به‌صورت مستقل این وظیفه را برعهده دارند.

⦁ ویژگی‌های بازار فارکس

⦁ غیرمتمرکز بودن: بازار فارکس برخلاف بازارهای بورس سنتی، مکان فیزیکی متمرکزی ندارد و معاملات به صورت الکترونیکی و از طریق شبکه‌های جهانی انجام می‌شود.
⦁ نقدینگی بالا: بازار فارکس به دلیل حجم بالای معاملات، نقدینگی بالایی دارد که به معامله‌گران امکان می‌دهد به راحتی و با سرعت بالا معاملات خود را انجام دهند. نقدینگی عظیم موجود در این مارکت قابل قیاس با سایر بازارها نیست.
⦁ ساعت‌های معاملاتی گسترده: بازار فارکس به صورت 24 ساعته و پنج روز در هفته باز است که این امر به معامله‌گران امکان می‌دهد در هر زمانی از روز به معاملات بپردازند. در ادامه ی این فصل به بررسی سشن های معاملاتی در اقصی نقاط جهان خواهیم پرداخت.
بازار فارکس به دلیل حجم عظیم معاملات و تنوع بازیگران، از پویایی و پیچیدگی بالایی برخوردار است. هر یک از این بازیگران با اهداف و استراتژی‌های خاص خود، نقش مهمی در تعیین نرخ‌های ارز و شکل‌دهی به روندهای بازار ایفا می‌کنند.

⦁ تبادل ارزها

مهمترین اتفاقی که در بازار فارکس می افتد چیست؟ درسته! همانطور که از اسمش هم پیداست: تبادل ارزها! تبادل ارزها یا Foreign Exchange (فارکس) به معنای خرید و فروش همزمان دو ارز مختلف است. یعنی یک ارز را بفروشیم تا یک ارز دیگر را بخریم! این فرآیند، اساس معاملات در بازار فارکس را تشکیل می‌دهد. در ادامه، اصول اولیه تبادل ارزها را توضیح می‌دهم:

⦁ مفهوم جفت ارز (Currency Pair)

در بازار فارکس، ارزها همیشه به صورت جفتی معامله می‌شوند. هر جفت ارز شامل دو ارز است: ارز پایه (Base Currency) و ارز متقابل (Quote Currency). ارز پایه اولین ارزی است که در جفت ذکر شده و ارز متقابل ارز دومی است.
⦁ مثال: در جفت ارز EUR/USD، یورو (EUR) ارز پایه و دلار آمریکا (USD) ارز متقابل است.
⦁ نرخ تبادل (Exchange Rate)
نرخ تبادل یا نرخ تبدیل نشان‌دهنده مقدار ارز متقابل مورد نیاز برای خرید یک واحد از ارز پایه است. این نرخ به صورت زنده در بازار تعیین می‌شود و می‌تواند به سرعت تغییر کند.
⦁ مثال: اگر نرخ تبادل EUR/USD برابر با 1. 10 باشد، یعنی برای خرید 1 یورو، 1. 10 دلار آمریکا نیاز است.
⦁ مفهوم خرید و فروش (Bid and Ask)
در بازار فارکس، هر جفت ارز دارای دو قیمت است: قیمت Bid و قیمت Ask.
⦁ Bid: قیمتی است که بازار برای خرید ارز پایه از شما پیشنهاد می‌دهد (یعنی شما می‌توانید ارز پایه را به این قیمت بفروشید).
⦁ Ask: قیمتی است که بازار برای فروش ارز پایه به شما پیشنهاد می‌دهد (شما می‌توانید ارز پایه را به این قیمت بخرید).
تفاوت بین این دو قیمت اسپرد (Spread) نامیده می‌شود، که در واقع هزینه معامله است.

⦁ مفهوم لات (Lot)

در بازار فارکس، معاملات به واحدهایی به نام لات انجام می‌شود. لات استاندارد معادل 100,000 واحد از ارز پایه است. با این حال، برای معامله‌گران خرد معمولاً از مینی لات (10,000 واحد) یا میکرو لات (1,000 واحد) استفاده می‌شود.
⦁ مثال: اگر 1 لات EUR/USD خریداری کنید، در واقع 100,000 یورو خریداری کرده و در مقابل 110,000 دلار (با نرخ تبادل 1. 10) پرداخت کرده‌اید.

در شکل (1-1)، رابطه بین لات استاندارد، لات کوچک و میکرو لات ارائه شده است.

⦁ اهرم مالی (Leverage)

اهرم مالی یکی از ویژگی‌های مهم بازار فارکس، استفاده از اهرم مالی یا لورج است که به معامله‌گران اجازه می‌دهد با استفاده از مقدار کمی سرمایه (مارجین)، حجم بزرگ‌تری از ارز را معامله کنند. این ویژگی بسیار مهم همانند تیغ دولبه ای است که هم می تواند ابزار رشد و توسعه ی معامله گران خرد و کسب سودهای کلان را برآورده کند و هم اینکه در صورت طمع ورزی و عدم رعایت مدیریت سرمایه، می تواند موجب کال مارجین شدن و حذف از بازار را برای معامله گران فراهم آورد.
⦁ مثال: با اهرم 1: 100، می‌توانید با 1,000 دلار، یک موقعیت 100,000 دلاری را در بازار باز کنید. در صورت استاپ خوردن طبیعتا پولی که از دست می دهید هم صد برابر خواهد بود!
⦁ موقعیت‌های خرید و فروش (Long and Short Positions)
معامله‌گران می‌توانند بر اساس پیش‌بینی خود از تغییرات نرخ ارزها، دو نوع موقعیت باز کنند:
⦁ موقعیت خرید (Long Position) : اگر پیش‌بینی می‌کنید که نرخ ارز پایه در برابر ارز متقابل افزایش می‌یابد، ارز پایه را می‌خرید.
⦁ موقعیت فروش (Short Position): اگر پیش‌بینی می‌کنید که نرخ ارز پایه در برابر ارز متقابل کاهش می‌یابد، ارز پایه را می‌فروشید.

⦁ نرخ بهره و معاملات حمل (Carry Trade)

نرخ بهره یکی از عوامل تاثیرگذار بر نرخ ارز است. برخی از معامله‌گران از تفاوت نرخ بهره بین دو ارز در جفت ارز بهره‌برداری می‌کنند. به این نوع معاملات Carry Trade می‌گویند. در فصلهای بعدی این بخش به طور کامل توضیح داده خواهد شد. ارجاعتان می دهم به دانشکده ی استراتژی های پیشرفته ی فارکس، تا آنجا ببینید چطور می توان از این معاملات سود کسب کرد.
⦁ مثال: اگر نرخ بهره در آمریکا بالا باشد و در ژاپن پایین، معامله‌گر می‌تواند دلار آمریکا بخرد و ین ژاپن بفروشد تا از تفاوت نرخ بهره سود ببرد.

⦁ مفهوم مارجین (Margin)

مارجین مقدار پولی است که یک معامله‌گر باید به عنوان سپرده نزد کارگزار بگذارد تا موقعیت معاملاتی باز کند. این مقدار به عنوان یک درصد کوچک از حجم کلی معامله است و به معامله‌گر اجازه می‌دهد با پول بیشتری نسبت به سرمایه خود معامله کند.

⦁ مدیریت ریسک

مدیریت ریسک از اصول کلیدی در تبادل ارزهاست. این شامل استفاده از دستورات محدودیت ضرر (Stop Loss)، تعیین حجم معاملات به نسبت سرمایه و کنترل اهرم مالی برای جلوگیری از ضررهای بزرگ است.

این اصول پایه‌ای به شما کمک می‌کند تا به درک بهتری از نحوه عملکرد تبادل ارزها در بازار فارکس برسید و مبنای تصمیم‌گیری‌های معاملاتی شما باشد. بازار فارکس به دلیل گستردگی بسیار و جهانی بودنش، و نیز فعالیت 24 ساعته و پنج روز در هفته، بسیار پویا و نقد شونده است. در ادامه، ساعت‌های معاملاتی و نحوه توزیع نقدینگی در بازار فارکس را توضیح می‌دهم.

⦁ ساعت‌های معاملاتی بازار فارکس

بازار فارکس 24 ساعته است و در چهار سشن معاملاتی اصلی به فعالیت می‌پردازد:
⦁ الف. سشن سیدنی (Sydney Session)
⦁ زمان: از 10:00 شب تا 7:00 صبح به وقت گرینویچ (GMT)
⦁ ویژگی‌ها: این سشن با شروع فعالیت بازارهای استرالیا آغاز می‌شود. به دلیل حجم معاملات کمتر، نقدینگی و نوسانات در این سشن نسبت به سایر سشن‌ها کمتر است.
⦁ ب. سشن توکیو (Tokyo Session)
⦁ زمان: از 12:00 نیمه شب تا 9:00 صبح به وقت گرینویچ (GMT)
⦁ ویژگی‌ها: این سشن با شروع فعالیت بازارهای ژاپن آغاز می‌شود و شامل معاملات آسیایی است. جفت ارزهای شامل ین ژاپن (JPY) در این سشن بیشترین نقدینگی و نوسان را دارند.
⦁ ج. سشن لندن (London Session)
⦁ زمان: از 8:00 صبح تا 5:00 بعدازظهر به وقت گرینویچ (GMT)
⦁ ویژگی‌ها: سشن لندن یکی از مهم‌ترین سشن‌های معاملاتی است، زیرا لندن از دیرباز به عنوان مهمترین مرکز مالی جهان شناخته می‌شود. حجم معاملات در این سشن بسیار بالاست و جفت ارزهای اروپایی مانند EUR/USD و GBP/USD دارای بیشترین نقدینگی و نوسان هستند.
⦁ د. سشن نیویورک (New York Session)
⦁ زمان: از 1:00 بعدازظهر تا 10:00 شب به وقت گرینویچ (GMT)
⦁ ویژگی‌ها: سشن نیویورک با آغاز فعالیت بازارهای آمریکا شروع می‌شود و یکی از فعال‌ترین سشن‌ها است. این سشن با سشن لندن همپوشانی دارد، که منجر به افزایش نقدینگی و نوسانات بازار می‌شود. جفت ارزهایی مانند USD/JPY و GBP/USD در این سشن حجم معاملات بالایی دارند.

⦁ همپوشانی سشن‌ها (Overlap)

همپوشانی بین سشن‌های معاملاتی به معنای زمانی است که دو سشن به صورت همزمان فعال هستند. این زمان‌ها به دلیل افزایش حجم معاملات و نقدینگی، بیشترین نوسانات را در بازار ایجاد می‌کنند و به همین دلیل برای معامله گران از اهمیت بسیار زیادی برخوردارند.

⦁ همپوشانی لندن و نیویورک: از 1: 00 بعدازظهر تا 5: 00 بعدازظهر به وقت گرینویچ (GMT)؛ این همپوشانی به دلیل فعالیت همزمان معامله‌گران اروپایی و آمریکایی، بالاترین نقدینگی و نوسان را دارد.
⦁ همپوشانی توکیو و لندن: از 8:00 صبح تا 9:00 صبح به وقت گرینویچ (GMT)؛ این همپوشانی معمولاً نقدینگی متوسطی دارد.
⦁ نقدینگی بازار فارکس

نقدینگی به میزان توانایی خرید و فروش یک دارایی در بازار بدون ایجاد تغییرات قابل توجه در قیمت آن اشاره دارد. بازار فارکس به عنوان یکی از بزرگترین و نقدشونده‌ترین بازارهای مالی جهان شناخته می‌شود. عوامل موثر بر نقدینگی بازار عبارتند از:

⦁ سشن‌های معاملاتی: نقدینگی در بازار فارکس در طول سشن‌های معاملاتی مختلف تغییر می‌کند. سشن‌های لندن و نیویورک به دلیل حجم بالای معاملات، بیشترین نقدشوندگی را دارند.
⦁ همپوشانی سشن‌ها: همانطور که پیشتر اشاره شد، در زمان همپوشانی سشن‌ها نقدشوندگی به اوج خود می‌رسد، زیرا تعداد بیشتری از معامله‌گران در بازار فعال هستند.
⦁ اخبار اقتصادی: رویدادهای اقتصادی و سیاسی مهم می‌توانند به طور موقت نقدینگی را کاهش یا افزایش دهند. مثلاً اعلام نرخ بهره توسط بانک‌های مرکزی یا انتشار گزارش‌های اقتصادی بزرگ می‌تواند نوسانات و نقدشوندگی بازار را به شدت تحت تاثیر قرار دهد.
⦁ حجم معاملات: جفت ارزهای اصلی (مانند EUR/USD، GBP/USD و USD/JPY) به دلیل حجم بالای معاملات، نقد شوندگی بیشتری دارند.

⦁ نوسانات بازار (Volatility)

نوسانات به میزان تغییرات قیمت در یک دوره زمانی اشاره دارد. نوسانات بیشتر معمولاً در زمان‌هایی رخ می‌دهد که نقدینگی بالا باشد، مانند سشن لندن و نیویورک یا زمان انتشار اخبار مهم. معامله‌گران معمولاً به دنبال زمان‌هایی با نوسانات بالا هستند تا از تغییرات قیمت سود ببرند.
⦁ مدیریت زمان در معاملات فارکس
یکی از مهارت‌های کلیدی در معاملات فارکس، شناخت بهترین زمان‌ها برای معامله است. معامله‌گران باید توجه کنند که:
⦁ بهترین زمان‌ها برای معامله: زمان‌های همپوشانی سشن‌ها معمولاً بهترین فرصت‌ها برای معامله را فراهم می‌کنند.
⦁ سشن‌های با نقدینگی کمتر: سشن‌های آسیا و استرالیا معمولاً نقدینگی کمتری دارند، که ممکن است منجر به نوسانات کمتر و اسپردهای بیشتر شود.
در نهایت، آگاهی از ساعت‌های معاملاتی و نحوه توزیع نقدینگی در بازار فارکس به معامله‌گران کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری در مورد زمان ورود و خروج از معاملات بگیرند و ریسک خود را به حداقل برسانند.
⦁ جمع بندی
اگر همه چیز برایتان تازگی تازگی داشت اصلا نگران نباشید، اول به بخش آموزش فارکس در سایت کالج پیپس بروید و آنجا با مشروح مفاهیمی که در این فصل به آنها اشاره شد آشنا می شوید، پس از اینکه با مقدمات کار کاملا آشنا شدید به همینجا برگردید و گام اول را محکمتر بردارید. اقیانوس عظیمی از اطلاعات اقتصادی پیش روی توست، ولی اگر با ما حرکت کنی به سلامت از این اقیانوس گذر خواهی کرد. ما از اینجا به بعد می خواهیم هرآنچه که در تبدیل شدن شما به یک تحلیلگر فاندامنتال نیاز است را به شما آموزش دهیم.
گام به گام با ما پیش بیا، شک نکن در این مسیر ضرر نمی کنی.