اندازه و نقدشوندگی بازار فارکس

حجم انبوهی از معاملات فارکس در فضایی موسوم به «بازار بین‌بانکی[1]» صورت می‌گیرد.علیرغم سایر بازارهای مالی مانند بورس سهام نیویورک[2] (NYSE) یا بورس اوراق بهادار لندن[3] (LSE)، بازار فارکس فاقد مکان فیزیکی و صرافی مرکزی[4] است. بازار فارکس یک بازار فرابورس[5] (OTC) تلقی می‌شود بدین دلیل که کل بازار به‌صورت الکترونیکی و مداوم در چارچوب شبکه‌ای از بانک‌ها و مؤسسات مالی غیربانکی[6] (NBFIs) طی بازه زمانی 24 ساعته اداره می‌شود. به‌بیان‌دیگر، بازار فارکس در سرتاسر جهان بدون شعبه مرکزی گسترش یافته است. مادامی‌که به اینترنت متصل هستید، می‌توانید معاملات فارکس را در هر مکانی انجام دهید!

بدون شک، بازار فرابورس فارکس بزرگ‌ترین و محبوب‌ترین بازار مالی جهان به شمار می‌آید. در سطح جهانی، معاملات فارکس توسط تعداد زیادی از معامله‌گران و سازمان‌ها انجام می‌شود. در بازار فرابورس، شرکت‌کنندگان می‌توانند متناسب با شرایط معاملات، جذابیت قیمت‌ها و اعتبار طرف معامله (طرف دیگری که طرف مقابل معامله شما است)، وسواسی و سختگیر بوده و طرف معامله را تعیین می‌کنند.

نمودار زیر نشان‌دهنده هفت ارز پرمعامله است.

نکته: ازآنجایی‌که در هر معامله دو ارز دخیل است، حاصل جمع درصد سهام تک‌تک ارزها به‌جای 100 درصد معادل 200 درصد است.

دلار آمریکا پرمعامله‌ترین ارز است که 84.9 درصد از کل معاملات را تشکیل می‌دهد! سهم یورو با 39.1 درصد در رتبه دوم قرار دارد درحالی‌که سهم ین ژاپن با 19 درصد در رتبه سوم است. همان‌طور که ملاحظه می‌کنید، بیشتر ارزهای اصلی مندرج در این فهرست رتبه‌های برتر را به خود اختصاص داده‌اند!

دلار سلطان بازار فارکس است

احتمالاً متوجه شده‌اید که اغلب به دلار آمریکا (USD) اشاره می‌کنیم. چنانچه دلار نیمی از هر جفت ارز اصلی باشد و ماژورها 75 درصد از کل معاملات را تشکیل دهند، درنتیجه توجه به دلار یک ضرورت است. دلار آمریکا پادشاه است! یافته‌ها نشان می‌دهد که بر اساس گزارش صندوق بین‌المللی پول[7] (IMF)، دلار آمریکا تقریباً 62 درصد از ذخایر (اندوخته‌های) ارزی[8] رسمی جهان را تشکیل می‌دهد!

ذخایر ارزی دارایی‌هایی هستند که توسط بانک مرکزی برحسب ارز خارجی اندوخته می‌شوند. ازآنجاکه تقریباً همه سرمایه‌گذاران، کسب‌وکارها و بانک مرکزی اندوخته ارزی را در اختیار دارد، به دلار آمریکا توجه نشان می‌دهند. علاوه بر این، دلایل قابل‌توجه دیگری نیز وجود دارد مبنی بر اینکه چرا دلار آمریکا در بازار فارکس نقش محوری را ایفا می‌کند:

• اقتصاد آمریکا بزرگ‌ترین اقتصاد جهان محسوب می‌شود.
• دلار آمریکا ارز ذخیره یا اندوخته ارزی[9] جهان به شمار می‌آید.
• آمریکا بزرگ‌ترین و نقدشونده‌ترین بازارهای مالی جهان را داراست.
• آمریکا از نظام سیاسی باثباتی برخوردار است.
• آمریکا تنها ابرقدرت نظامی جهان تلقی می‌شود.
• دلار آمریکا حدود نیمی از تسهیلات وام و اوراق قرضه بین‌المللی را تشکیل می‌دهد. بسیاری از کشورها و شرکت‌های خارجی بر اساس دلار آمریکا استقراض می‌کنند.
• دلار آمریکا وسیله مبادلۀ[10] بسیاری از معاملات فرامرزی[11] است. به‌عنوان‌مثال، نفت برحسب دلار آمریکا قیمت‌گذاری می‌شود که به آن «دلار حاصل از فروش نفت[12]» نیز گفته می‌شود؛ بنابراین، چنانچه ژاپن بخواهد از عربستان سعودی نفت بخرد، صرفاً با دلار آمریکا می‌تواند آن را خریداری کند. اگر ژاپن دلار نداشته باشد، ابتدا باید ین خود را بفروشد و دلار آمریکا خریداری کند.

اساساً، جهان برای تسهیل معاملات، وجوه پرداختی و اخذ وام به‌شدت به عرضه مداوم دلار متکی است. دلار آمریکا بیش از هر ارز دیگری از بانک‌های جهانی بهره می‌برد. در میان دارایی‌های بانک‌های خارجی، دلار متداول‌ترین وجه به شمار می‌آید که تسهیلات وام و سایر اوراق بهادار دلاری را شامل می‌شود و طبق جدیدترین یافته‌ها دارای موجودی حدوداً 16.7 تریلیون دلاری است.

گمانه‌زنی[13] در بازار فارکس

کارکردهای اصلی بازار فارکس عبارتند از:

• انتقال وجوه از ارز یک کشور به ارز کشور دیگر.
• تأمین اعتبارات کوتاه‌مدت برای حمایت مالی از معاملات بین کشورها.
• خودداری یا مصونیت در برابر نوسانات نرخ ارز از زمان شروع معامله و هنگام وصول وجه پرداختی.
• سفته‌بازی یا گمانه‌زنی

نکته مهمی که در خصوص بازار فارکس بایستی در نظر داشت این است که درحالی‌که معاملات تجاری و مالی بخشی از حجم معاملات هستند، بخش عمده معاملات ارزی مبتنی بر گمانه‌پردازی است. به‌عبارت‌دیگر، حجم عمده معاملات از معامله‌گرانی نشئت می‌گیرد که بر اساس نوسانات کوتاه‌مدت قیمت جفت ارزها خریدوفروش می‌کنند. حجم معاملات انجام‌شده توسط سفته‌بازان (گمانه‎‌پردازان)[14] بالغ‌بر 90 درصد برآورد شده است!

مقیاس بازار فارکس به این معنی است که حجم خریدوفروش در هر مقطع زمانی بسیار زیاد است! این امر باعث می‌شود درجه نقدشوندگی بازار[15] بسیار بالا باشد. نقدشوندگی بازار به معنای توانایی خرید یا فروش مقدار زیادی ارز با حداقل تأثیر قیمتی است. افزایش نقدشوندگی بازار از دهه 70 میلادی منافع زیادی را به بار آورده است.

از دیدگاه معامله‌گر کوتاه‌مدت، درجه نقدشوندگی بسیار مهم است زیرا تعیین می‌کند که قیمت چقدر می‌تواند در یک دوره زمانی معین تغییر کند. محیط بازاری مانند فارکس که دارای نقدشوندگی بالایی[16] است، این امکان را فراهم می‌کند که حجم معاملات بزرگ تأثیر بسیار ناچیزی بر قیمت یا حرکات (رفتار) قیمت[17] بگذارد. درحالی‌که بازار فارکس نسبتاً نقدشونده است، عمق بازار[18] متناسب با جفت ارز و زمان روز تغییر می‌کند.

در جلسات (سشن‌های) معاملاتی فارکس[19] در دوره آموزشی پیپ‌شناسی (معامله‌گری در بازار فارکس)، توضیح خواهیم داد که چگونه زمان انجام معاملات می‌تواند بر جفت ارز معامله‌شده تأثیر بگذارد. همچنین، بهتر است درس‌هایی نیز در مورد شیوه‌های مختلف معاملات ارزی بیاموزیم.

[1] Interbank market

[2] New York Stock Exchange

[3] London Stock Exchange

[4] Central exchange

[5] Over-the-counter market

[6] Non-bank financial institutions

[7] International Monetary Fund

[8] foreign exchange reserves

[9] Reserve currency

[10] Medium of exchange

[11] Cross-border transactions

[12] Petrodollars

[13] Speculation

[14] Speculators

[15] Market liquidity

[16] Liquid market

[17] Price action

[18] Market depth

[19] Forex trading sessions