ورود | ثبت نام
captcha
با ورود و یا ثبت نام در آکادمی کالج پیپس شما شرایط و قوانین استفاده از سرویس‌های سایت آکادمی کالج پیپس و قوانین حریم خصوصی آن را می‌پذیرید.

بررسی جامع اقتصاد کانادا

معرفی کشور کانادا

کشور کانادا دومین کشور پهناور جهان است که در شمال قاره آمریکای شمالی است که در میان سه اقیانوس محصور شده و از جنوب به ایالات متحده می­رسد.

این کشور از ده استان و سه قلمرو تشکیل شده‌است که توسط دولت‌های مستقل از هم اداره می‌شود، که در مجموع زیر پوشش دولت فدرال قرار گرفته‌اند. حکومت کانادا یک دموکراسی پارلمانی فدرال و پادشاهی مشروطه بریتانیای کبیر است که در حال حاضر ملکه الیزابت دوم می­باشد. پایتخت کانادا اُتاوا و تورنتو بزرگترین شهر آن کشور است.

ساختار حکومت کانادا از پادشاه یا ملکه بریتانیای کبیر، دولت فدرال، دو مجلس سنا و عوام، دولت‌های ایالتی و فرماندار کل که به عنوان نماینده ملکه الیزابت ایفای نقش می‌کند، تشکیل شده‌است. رأی دهندگان کانادا و شهروندان نیز در قاعده این هرم قرار می‌گیرند.

نزدیکی جغرافیایی به آمریکا و مرز زمینی گسترده این دو کشور که طولانی­ترین مرز زمینی جهان است باعث شده تا روابط اقتصادی کانادا و آمریکا بسیار گسترده باشد، به گونه‌ای که آمریکا و کانادا بزرگ‌ترین رابطه اقتصادی در جهان را دارند.

نگاه کلی

کانادا عضوی از سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) و گروه ۸ (G8) است. این کشور دارای اقتصاد بازار آزاد جهانی است که نسبت به ایالات متحده وابستگی بیشتری به دولت دارد ولی مداخلات اقتصادی دولتی آن کمتر از اکثر کشورهای اروپایی است.

کانادا، با صنایع خدماتی اداره می‌شود، که سه‌چهارم کانادایی‌ها در این صنعت مشغول به کارند. دو صنعت نفت خام و چوب‌بری هم در این کشور جزو مهم‌ترین صنایع به حساب می‌آید.

به عنوان یک اقتصاد مبتنی بر منابع، توسعه اقتصادی اولیه کشور به توسعه، بهره برداری و صادرات منابع طبیعی بستگی دارد. اکنون پنجمین تولید کننده بزرگ نفت و طلا در جهان است. با این حال ، در واقع ، تقریباً دو سوم تولید ناخالص داخلی کشور از بخش خدمات ، که از هر چهار کانادایی سه نفر را نیز استخدام می­کند. قدرت در بخش خدمات تا حدودی ناشی از گرایش کسب و کارها به قراردادن پیمانکاری قسمت عمده ای از خدماتشان است. این ممکن است شامل یک شرکت تولیدکننده خدمات پیمانکاری فرعی یا یک شرکت حمل و نقل باشد.

با وجود این ، تولید و منابع هنوز برای اقتصاد کانادا بسیار مهم هستند ، زیرا بیش از 25٪ صادرات کشور را نشان می دهد و منبع اصلی درآمد تعدادی از استان ها است.

کانادا به دلیل داشتن منابع طبیعی فراوان و جمعیت اندک 37 میلیون نفری نسبت به مساحت زمین خود، “ابرقدرت انرژی” محسوب می­شود.

کانادا یکی از معدودترین کشورهای پیشرفته‌ای است که صادرکننده انرژی خالص در جهان است. این کشور دارای ذخایر وسیعی از گاز طبیعی در سواحل شرق و منابع بزرگ گاز و نفت در آلبرتا، بریتیش کلمبیا، ساسکاچوان و منطقه وسیع اتاباسکا تارسندز است که با استخراج آن‌ها کانادا به چهارمین کشور دارای ذخایر نفت و گاز در جهان تبدیل شده‌است.

این کشور همچنین یکی از عرضه‌کنندگان اصلی محصولات کشاورزی است که منطقه استپ این کشور یکی از مهم‌ترین عرضه‌کنندگان غلات مثل گندم و انواع دیگر در دنیاست.

همچنین کانادا بزرگ‌ترین تولید کننده اورانیوم و روی و بسیاری از محصولات منابع طبیعی، مثل طلا، نیکل، آلومینیوم وسرب است.

کانادا همچنین دارای یک بخش تولید قابل توجه در مرکز کانادا است که از اهمیت ویژه ای در صنعت خودرو و هواپیما برخوردار است. با طولانی­ترین خط ساحلی جهان، کانادا هشتمین صنعت بزرگ ماهیگیری و غذاهای دریایی در جهان را دارد. همچنین کانادا یکی از رهبران جهانی صنعت نرم افزار سرگرمی است.

بررسی اقتصاد کانادا

در سال 2019 کانادا از نظر تولید ناخالص داخلی رتبه 10 اقتصاد جهان شد (دلار آمریکا فعلی) ، به لحاظ میزان صادرات کل، یازدهمین کشور جهان و به لحاظ رقم واردات کل دوازدهمین کشور دنیا شد. کانادا به لحاظ کل سرانه تولید ناخالص داخلی هرنفر، رتبه بیستم دنیا را دارد. و نیز رتبه سی پیچیده ترین اقتصاد طبق شاخص پیچیدگی اقتصادی (ECI) است.

اقتصاد کانادا با کاهش ارزش پول خود در برابر ایالات متحده شروع به پیشرفت کرد. دلار و توافق نامه تجارت آزاد که از ژانویه 1989 به اجرا درآمد. این توافق نامه تقریباً همه تعرفه های تجاری بین ایالات متحده و کانادا را حذف کرد. در نتیجه ، کانادا اکنون بیش از 85 درصد کالاهای خود را به ایالات متحده صادر می کند.

مذاکرات بیشتر برای ادغام مکزیک ، توافق نامه تجارت آزاد آمریکای شمالی (NAFTA) را ایجاد کرد که از ژانویه 1994 به اجرا درآمد. این پیمان پیشرفته تر ، بیشتر تعرفه های تجارت بین هر سه کشور را از بین برد.

روابط تجاری نزدیک کانادا با ایالات متحده باعث می شود که این کشور به ویژه به سلامت اقتصاد ایالات متحده حساس باشد. اگر اقتصاد ایالات متحده متلاشی شود ، تقاضا برای صادرات کانادا متضرر خواهد شد. در سناریوی مخالف نیز همین امر وجود دارد. اگر رشد اقتصادی ایالات متحده قوی باشد، صادرات کانادا سود می­برد.

در دهه گذشته، تجارت با چین نیز به میزان قابل توجهی افزایش یافته است و در رده های پنجم به دومین شریک تجاری مهم کانادا افزایش یافته است.

پیشینه تاریخی اقتصاد کانادا

اقتصاد کانادا از آغاز مستعمره‌های اروپایی‌ها تا کنون تغییرات قابل توجهی کرده است. در دوره استعمار، اقتصاد این کشور بر پایه منابع طبیعی همچون خز، ماهی و الوار بود. با گذشت زمان و به خصوص در قرن ۱۹، مهاجرت اروپاییان افزایش یافت و استخراج معادن، کشاورزی و تولید الوار نیز رشد کرد.

  • قرن ۱۹ و توسعه خطوط آهن: در این قرن، با توسعه خطوط راه‌آهن و گسترش حمل‌ونقل، اقتصاد کانادا به خصوص در حوزه‌های معدن، کشاورزی و الوار رشد چشمگیری داشت.
  • قرن ۲۰ و صنعتی شدن: کانادا به دلیل شرکت در جنگ‌های جهانی اول و دوم، صنایع جنگ‌افزاری و تولیدات صنعتی خود را گسترش داد و به یک اقتصاد صنعتی تبدیل شد.
  • پیوستن به پیمان‌های تجاری جهانی: در سال‌های اخیر، کانادا به پیمان‌های تجاری متعددی همچون نفتا (پیمان تجارت آزاد آمریکای شمالی) پیوست که باعث افزایش تبادلات تجاری و رشد اقتصادی شد.

وضعیت حال اقتصاد کانادا

کانادا اکنون یکی از اقتصادهای پیشرو جهان است و تولید ناخالص داخلی(GDP) بالایی دارد. این کشور عضو گروه هفت(G7) بوده و از نظر ذخایر منابع طبیعی، در زمره بزرگ‌ترین کشورهای جهان قرار دارد. اقتصاد کانادا خدمات‌محور است و خدمات مالی، بیمه و املاک بخش زیادی از اقتصاد را تشکیل می‌دهند.

  • نرخ بیکاری پایین: نرخ بیکاری کانادا معمولاً پایین است، اگرچه با بحران‌هایی مانند پاندمی کووید-۱۹ این نرخ افزایش یافت اما به تدریج بهبود یافت.
  • سطح بالای مهاجرت: یکی از عوامل مهم رشد اقتصادی کانادا، مهاجرت بالا و تأمین نیروی کار جوان و متخصص است که به اقتصاد پویایی بیشتری می‌بخشد.

چشم‌انداز آینده اقتصاد کانادا

پیش‌بینی می‌شود کانادا با توجه به تمرکز بر صنایع پایدار و کاهش وابستگی به منابع نفت و گاز، در آینده به سمت یک اقتصاد سبزتر حرکت کند. علاوه بر این، افزایش سرمایه‌گذاری در حوزه‌های تکنولوژی و انرژی‌های تجدیدپذیر نیز از برنامه‌های اصلی دولت کانادا در آینده است.

عوامل مؤثر بر اقتصاد کانادا

  • منابع طبیعی و انرژی: کانادا با دارا بودن منابع طبیعی فراوان، به خصوص در حوزه نفت و گاز، یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان انرژی در جهان است. استان آلبرتا به عنوان مرکز اصلی تولید نفت و گاز کانادا شناخته می‌شود.
  • صادرات و تجارت بین‌المللی: اقتصاد کانادا وابستگی زیادی به صادرات دارد، به خصوص به آمریکا. از این رو، نوسانات نرخ ارز و قیمت‌های جهانی بر اقتصاد کانادا تأثیر قابل توجهی دارند.
  • مهاجرت و نیروی کار متخصص: سیاست‌های مهاجرتی کانادا به گونه‌ای است که مهاجران با تخصص‌های مختلف را جذب می‌کند. این امر به توسعه صنایع و افزایش تولید ناخالص داخلی کمک شایانی می‌کند.
  • تغییرات اقلیمی: با افزایش نگرانی‌های زیست‌محیطی، کانادا به سوی کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر حرکت کرده است.

اقتصاد کلان کانادا

اقتصاد کلان کانادا بر محورهای زیر استوار است:

  • سیاست‌های پولی بانک مرکزی کانادا: بانک مرکزی کانادا نرخ بهره و سیاست‌های پولی را برای کنترل تورم و تحریک رشد اقتصادی تنظیم می‌کند. در سال‌های اخیر، برای مقابله با اثرات اقتصادی ناشی از بحران‌های جهانی، نرخ بهره به صورت دوره‌ای کاهش یافته است.
  • تراز تجاری: کانادا معمولاً تراز تجاری مثبتی دارد، به این دلیل که منابع طبیعی فراوانی صادر می‌کند و از این طریق درآمد ارزی بالایی کسب می‌کند.
  • نرخ تورم: تورم در کانادا اغلب کنترل‌شده و در حدود ۲ درصد نگه داشته می‌شود، که بانک مرکزی تلاش دارد این میزان را حفظ کند.

اقتصاد خرد کانادا

  • بخش خدمات: بخش خدمات کانادا بیشترین سهم از تولید ناخالص داخلی(GDP) را دارد و شامل خدمات مالی، بیمه، املاک و مستغلات، خدمات بهداشتی و آموزش است.
  • بخش صنعت: صنایع کانادا شامل تولیدات صنعتی سنگین مانند اتومبیل، هواپیما، تجهیزات و صنایع غذایی است. این صنایع در استان‌های انتاریو و کبک تمرکز دارند.
  • بخش کشاورزی و منابع طبیعی: کشاورزی، به خصوص در استان‌های غربی کانادا مانند آلبرتا و ساسکاچوان، نقش مهمی در تأمین مواد غذایی و صادرات دارد. علاوه بر این، کانادا یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گندم و جو در جهان است.

شرکای تجاری کانادا

کانادا به عنوان یک کشور تجاری بین‌المللی، شرکای تجاری اصلی دارد که شامل کشورهای زیر است:

  • ایالات متحده آمریکا: آمریکا بزرگ‌ترین شریک تجاری کانادا است. تبادلات گسترده در حوزه‌های انرژی، ماشین‌آلات، مواد غذایی و فلزات بین دو کشور وجود دارد.
  • چین: چین یکی از بزرگ‌ترین خریداران منابع طبیعی کاناداست، به خصوص در حوزه محصولات معدنی و کشاورزی.
  • مکزیک، ژاپن، و اتحادیه اروپا: مکزیک و ژاپن از شرکای تجاری مهم کانادا در آسیا هستند و اتحادیه اروپا نیز به عنوان یک بازار عمده برای صادرات کانادا محسوب می‌شود.

کالاهای صادراتی و وارداتی کانادا

  • کالاهای صادراتی:
    • نفت و گاز: کانادا یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان نفت و گاز در جهان است و این محصولات عمدتاً به ایالات متحده صادر می‌شوند.
    • محصولات معدنی: کانادا معادن غنی از فلزات گران‌بها مانند طلا، نیکل، و مس دارد.
    • محصولات کشاورزی و غذایی: گندم، دانه‌های روغنی، و محصولات غذایی فرآوری شده از اقلام صادراتی مهم کانادا هستند.
    • هواپیما و تجهیزات حمل‌ونقل: صنعت هواپیمایی کانادا به خصوص شرکت‌هایی همچون بمباردیه، هواپیما و تجهیزات حمل‌ونقل صادر می‌کنند.
  • کالاهای وارداتی:
    • ماشین‌آلات و تجهیزات: به خصوص تجهیزات صنعتی و ماشین‌آلات از آمریکا و کشورهای اروپایی وارد می‌شوند.
    • محصولات الکترونیک و فناوری: کانادا حجم قابل توجهی از محصولات الکترونیک و فناوری، به خصوص از چین و آمریکا وارد می‌کند.
    • خودرو و قطعات خودرو: کانادا خودروهای زیادی از آمریکا و ژاپن وارد می‌کند.
    • مواد شیمیایی و دارویی: این محصولات از آمریکا و اتحادیه اروپا وارد کانادا می‌شوند.

سکتورهای تاثیرگذار در اقتصاد کانادا و شرکتهای معروف آن

اقتصاد کانادا یکی از متنوع‌ترین و پویاترین اقتصادهای جهان است و بر اساس منابع طبیعی غنی، خدمات و تکنولوژی‌های پیشرفته شکل گرفته است. در ادامه به معرفی سکتورهای کلیدی در اقتصاد کانادا و برخی از شرکت‌های مهم در هر کدام می‌پردازیم:

  1. بخش منابع طبیعی و انرژی

کانادا به دلیل برخورداری از منابع غنی نفت، گاز، معادن و چوب، یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان منابع طبیعی در جهان است.

  • شرکت‌های مهم:
    • Suncor Energy: یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت و گاز در کانادا، به خصوص در زمینه استخراج از ماسه‌های نفتی.
    • Canadian Natural Resources Limited (CNRL): تولیدکننده پیشرو نفت و گاز با تمرکز بر ماسه‌های نفتی و تولیدات گاز طبیعی.
    • Enbridge: بزرگ‌ترین شرکت انتقال و توزیع گاز طبیعی و نفت خام در کانادا.
    • Teck Resources: شرکت معدنی چندملیتی که در استخراج زغال‌سنگ، مس و روی فعالیت دارد.
  1. بخش مالی و بانکی

بخش مالی و بانکی یکی از مهم‌ترین و پایدارترین بخش‌های اقتصادی کانادا است و بانک‌ها و شرکت‌های بیمه کانادایی در بازارهای جهانی نیز نقش قابل‌توجهی دارند.

  • شرکت‌های مهم:
    • Royal Bank of Canada (RBC): بزرگ‌ترین بانک کانادا و یکی از بزرگ‌ترین بانک‌های جهان.
    • Toronto-Dominion Bank (TD): ارائه‌دهنده خدمات مالی گسترده در کانادا و آمریکا.
    • Bank of Montreal (BMO): یکی از بزرگ‌ترین بانک‌های کانادا با خدمات بین‌المللی.
    • Manulife Financial: شرکت بیمه و خدمات مالی بین‌المللی با فعالیت در آسیا و آمریکای شمالی.
    • Sun Life Financial: شرکت بیمه و خدمات مالی با تمرکز بر بیمه عمر و خدمات بازنشستگی.
  1. بخش تولید و صنعت

کانادا با داشتن نیروی کار ماهر و دسترسی به بازارهای بزرگ، تولید صنعتی متنوعی از جمله خودرو، تجهیزات حمل‌ونقل و محصولات فلزی را دارد.

  • شرکت‌های مهم:
    • Magna International: یکی از بزرگ‌ترین تأمین‌کنندگان قطعات خودرو در جهان.
    • Bombardier: تولیدکننده هواپیماهای تجاری و تجهیزات ریلی.
    • Linamar: یکی از شرکت‌های مهم در تولید قطعات خودرو و تجهیزات صنعتی.
    • CAE Inc.: پیشرو در تولید شبیه‌سازهای پرواز و ارائه خدمات آموزشی برای صنایع هواپیمایی و دفاعی.
  1. بخش مخابرات و فناوری اطلاعات

کانادا در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات در سطح جهانی پیشرفت داشته است و شرکت‌های این بخش به رشد نوآوری و تحول دیجیتال کمک می‌کنند.

  • شرکت‌های مهم:
    • Rogers Communications: ارائه‌دهنده خدمات تلویزیون کابلی، تلفن همراه و اینترنت.
    • Bell Canada: یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های مخابراتی و ارائه‌دهنده خدمات ارتباطی در کانادا.
    • Telus: شرکت مخابراتی با خدمات تلفن همراه، اینترنت و تلویزیون.
    • Shopify: یکی از بزرگ‌ترین پلتفرم‌های تجارت الکترونیک جهان با تمرکز بر ارائه ابزارهایی برای کسب‌وکارهای آنلاین.
    • OpenText: شرکت پیشرو در زمینه نرم‌افزارهای مدیریت اطلاعات و راهکارهای دیجیتال.
  1. بخش بهداشت و درمان

بخش بهداشت و درمان در کانادا بسیار پیشرفته است و شامل شرکت‌های داروسازی، بیوتکنولوژی و تجهیزات پزشکی می‌شود.

  • شرکت‌های مهم:
    • Apotex: بزرگ‌ترین تولیدکننده داروهای ژنریک در کانادا.
    • Bausch Health: شرکت داروسازی با تمرکز بر محصولات چشمی، پوست و بیماری‌های دستگاه گوارش.
    • Canopy Growth Corporation: یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های تولید محصولات دارویی و درمانی بر پایه گیاه شاهدانه.
    • Aurora Cannabis: شرکت فعال در زمینه تولید محصولات دارویی و درمانی مبتنی بر شاهدانه.
    • Medicago: شرکت بیوتکنولوژی که در حال توسعه واکسن‌های گیاهی برای بیماری‌های عفونی است.
  1. بخش کشاورزی و محصولات غذایی

کانادا یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات کشاورزی در جهان است، به ویژه در زمینه غلات و دانه‌های روغنی.

  • شرکت‌های مهم:
    • Nutrien: بزرگ‌ترین تولیدکننده کودهای شیمیایی و محصولات کشاورزی در جهان.
    • Maple Leaf Foods: شرکت بزرگ تولیدکننده محصولات گوشتی و غذایی.
    • Cargill Canada: شرکت چندملیتی که در زمینه تولید و توزیع محصولات کشاورزی و مواد غذایی فعالیت می‌کند.
    • Saputo: یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان لبنیات و محصولات لبنی در جهان.
    • Richardson International: از بزرگ‌ترین شرکت‌های خصوصی کانادا در زمینه تولید و صادرات محصولات کشاورزی و غلات.
  1. بخش خرده‌فروشی و مصرف‌کنندگان

بخش خرده‌فروشی و محصولات مصرفی کانادا از اهمیت بالایی برخوردار است و شامل فروشگاه‌های زنجیره‌ای، سوپرمارکت‌ها و پلتفرم‌های تجارت الکترونیک می‌شود.

  • شرکت‌های مهم:
    • Loblaw Companies: بزرگ‌ترین شرکت خرده‌فروشی و سوپرمارکت در کانادا.
    • Metro Inc.: شرکت خرده‌فروشی مواد غذایی و دارویی.
    • Canadian Tire: خرده‌فروش معروف با محصولات متنوعی از لوازم خودرو تا لوازم خانگی.
    • Dollarama: فروشگاه زنجیره‌ای با محصولات ارزان و متنوع.
    • Empire Company (Sobeys): شرکت خرده‌فروشی مواد غذایی با فروشگاه‌های زنجیره‌ای در سراسر کانادا.
  1. بخش ساخت‌وساز و املاک و مستغلات

بخش ساخت‌وساز و املاک و مستغلات نقش مهمی در اقتصاد کانادا ایفا می‌کند و شامل توسعه املاک تجاری و مسکونی است.

  • شرکت‌های مهم:
    • Brookfield Asset Management: یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های سرمایه‌گذاری در حوزه املاک و مستغلات.
    • First Capital REIT: شرکت سرمایه‌گذاری در حوزه املاک تجاری.
    • RioCan REIT: بزرگ‌ترین شرکت سرمایه‌گذاری در املاک تجاری و مراکز خرید.
    • EllisDon: شرکت ساخت‌وساز و توسعه‌دهنده زیرساخت‌های مسکونی و تجاری.
    • Tricon Residential: شرکت توسعه‌دهنده و مدیریت‌کننده املاک مسکونی.
  1. بخش گردشگری و سرگرمی

گردشگری و صنایع سرگرمی یکی از بخش‌های پررونق و مهم اقتصاد کانادا به خصوص در استان‌هایی مانند بریتیش کلمبیا، کبک و انتاریو است.

  • شرکت‌های مهم:
    • Air Canada: بزرگ‌ترین شرکت هواپیمایی کانادا با خدمات گسترده داخلی و بین‌المللی.
    • Cineplex: بزرگ‌ترین زنجیره سینماها و مراکز تفریحی در کانادا.
    • Fairmont Hotels and Resorts: هتل‌های لوکس با شعبه‌های مختلف در سراسر کانادا و جهان.
    • Canada Goose: تولیدکننده معروف لباس‌های گرم و تجهیزات فضای باز.
    • WestJet: شرکت هواپیمایی با تمرکز بر پروازهای داخلی و مقاصد آمریکای شمالی و مرکزی.

جمع‌بندی

کانادا با بهره‌مندی از منابع طبیعی گسترده، سیاست‌های تجاری باز و جمعیت مهاجر و متخصص، یکی از پایدارترین اقتصادهای جهان را دارد. چشم‌انداز آینده اقتصاد کانادا به سمت توسعه پایدار، کاهش وابستگی به منابع فسیلی و سرمایه‌گذاری در تکنولوژی‌های نوین است. این کشور با تقویت زیرساخت‌های تجاری و متنوع‌سازی شرکای تجاری، در تلاش است تا ضمن رشد اقتصادی، ثبات و پایداری را نیز حفظ کند.

اقتصاد کانادا به واسطه تنوع در بخش‌های مختلف از انرژی و منابع طبیعی گرفته تا فناوری و بهداشت، یکی از پایدارترین و پویاترین اقتصادهای جهانی است. شرکت‌های کانادایی در هر یک از این بخش‌ها نه تنها در سطح داخلی، بلکه در بازارهای بین‌المللی نیز نقشی اساسی دارند و محصولات و خدمات خود را به سراسر جهان ارائه می‌کنند.

نظرات کاربـــران
فاقد دیدگاه
دیدگاهی برای این مطلب ثبت نشده است. اولین دیدگاه را شما بنویسید.
ثبت دیدگاه